Cảng biển và cảng cạn giữ vai trò then chốt trong chuỗi cung ứng châu Á nhưng đang đối mặt nhiều nút thắt về hạ tầng, kết nối và năng lực khai thác.
Châu Á là trung tâm sản xuất và xuất khẩu hàng đầu thế giới, với hệ thống cảng biển và cảng cạn (ICD) đóng vai trò then chốt trong việc duy trì dòng chảy thương mại toàn cầu. Tuy nhiên, những hạn chế về hạ tầng, công nghệ và kết nối đa phương thức đang trở thành nút thắt logistics cản trở tốc độ phát triển và năng lực cạnh tranh của khu vực.
Vai trò không thể thay thế của cảng biển và cảng cạn
- Cảng biển là cửa ngõ xuất nhập khẩu chủ lực, xử lý tới 80% khối lượng hàng hóa thương mại quốc tế. Các cảng lớn như Thượng Hải, Singapore, Busan hay Cảng Cát Lái (Việt Nam) đều giữ vị trí trọng điểm trong chuỗi cung ứng.
- Cảng cạn (ICD) đóng vai trò là “vệ tinh” của cảng biển, thực hiện các chức năng gom hàng, làm thủ tục hải quan, lưu trữ container, giảm tải cho cảng biển và hỗ trợ vận tải nội địa.
Những nút thắt đang cản trở logistics
Mặc dù quy mô phát triển ấn tượng, nhiều quốc gia châu Á vẫn gặp khó khăn với một số điểm nghẽn:
- Hạ tầng cảng biển quá tải: Nhiều cảng container đạt công suất tối đa, gây tắc nghẽn, chậm xếp dỡ, phát sinh chi phí lưu bãi.
- Thiếu kết nối giữa cảng biển và cảng cạn: Nhiều ICD chưa có hệ thống đường sắt hoặc đường bộ đồng bộ, dẫn đến chi phí vận chuyển hàng từ nhà máy đến cảng cao.
- Ứng dụng công nghệ hạn chế: Tự động hóa, số hóa quản lý cảng vẫn còn ở mức thấp, chưa đáp ứng yêu cầu logistics hiện đại.
Giải pháp tháo gỡ nút thắt
Để nâng cao năng lực logistics, nhiều quốc gia đã và đang triển khai các giải pháp:
- Đầu tư mở rộng và nâng cấp hạ tầng cảng biển, cảng cạn: Tăng khả năng tiếp nhận tàu lớn, mở rộng bãi container.
- Phát triển hệ thống giao thông kết nối đa phương thức: Đẩy mạnh vận tải đường sắt, đường thủy nội địa để giảm áp lực đường bộ.
- Đẩy mạnh số hóa quản lý cảng: Ứng dụng phần mềm quản lý cảng, cổng thông quan điện tử, bãi container thông minh để rút ngắn thời gian xử lý hàng hóa.
Cảng biển và cảng cạn là mắt xích sống còn của chuỗi cung ứng châu Á. Việc sớm tháo gỡ các nút thắt về hạ tầng, kết nối và công nghệ sẽ tạo ra sức bật lớn, giảm chi phí logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh, nâng cao chất lượng gửi hàng đến Mỹ và giữ vững vai trò trung tâm thương mại toàn cầu của khu vực.