Ngành vận tải biển toàn cầu đang đối mặt với áp lực kép: tăng trưởng công suất nhanh và rủi ro dư thừa tàu, khiến giá cước biến động mạnh, ảnh hưởng đến triển vọng tài chính của các hãng tàu lớn như Maersk, Hapag-Lloyd, ZIM…
Tăng trưởng nóng – con dao hai lưỡi của ngành vận tải biển
Trong năm 2024 và nửa đầu năm 2025, ngành vận tải biển (shipping) đã chứng kiến sự bùng nổ đầu tư vào đội tàu mới nhằm tận dụng nhu cầu phục hồi hậu COVID-19 và làn sóng chuyển dịch chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, tốc độ tăng công suất vượt xa nhu cầu thực tế đang khiến thị trường đối mặt với rủi ro dư cung, kéo theo biến động mạnh về giá cước.
Các hãng tàu lớn như Maersk, Hapag-Lloyd, ZIM… đang phải tái cân đối chiến lược vận hành, đồng thời chịu áp lực từ giới đầu tư khi lợi nhuận sụt giảm đáng kể so với giai đoạn đỉnh cao năm 2021–2022.
Biến động giá cước: ảnh hưởng trực tiếp đến triển vọng tài chính
Thị trường tài chính đang theo dõi sát diễn biến giá cước vận chuyển container trên các tuyến chính như:
- Châu Á – Bắc Mỹ
- Châu Á – châu Âu
- Nội Á và Đông Nam Á
Biến động lớn về giá cước, đặc biệt do tình trạng “blank sailing” (tàu chạy trống hoặc hủy chuyến) đang tái xuất hiện thường xuyên, buộc các hãng tàu phải điều chỉnh lịch trình, giãn tuyến để duy trì tỷ lệ lấp đầy và kiểm soát giá.
Ngoài ra, chi phí nhiên liệu tăng cao, đặc biệt khi chuyển đổi sang nhiên liệu thân thiện môi trường (LNG, methanol, ammonia…), đang tạo thêm gánh nặng tài chính cho các hãng vận tải.
Tái cấu trúc liên minh – chiến lược sống còn
Một diễn biến lớn trong ngành là sự tái cấu trúc của các liên minh vận tải biển:
- “2M Alliance” giữa Maersk và MSC đã chấm dứt vào đầu năm 2025
- Maersk bắt tay với Hapag-Lloyd hình thành Gemini Cooperation, hứa hẹn tái thiết mạng lưới toàn cầu hiệu quả hơn
- Các hãng còn lại như COSCO, CMA CGM, Evergreen… cũng đang định hình lại chiến lược hợp tác để ứng phó áp lực thị trường
Mặc dù những thay đổi này có thể gây gián đoạn ngắn hạn, nhưng về lâu dài được kỳ vọng nâng cao hiệu suất vận hành, kiểm soát giá cước tốt hơn và hỗ trợ biên lợi nhuận.
Triển vọng trung – dài hạn: thách thức nhưng vẫn có cơ hội
Theo đánh giá từ các nhà phân tích tài chính quốc tế:
- Trong ngắn hạn (2025–2026), ngành shipping có thể tiếp tục đối mặt lợi nhuận suy giảm, do hiệu ứng dư cung và nhu cầu phục hồi chưa đồng đều
- Tuy nhiên, xu hướng toàn cầu hóa bền vững, thương mại điện tử xuyên biên giới và nhu cầu logistics linh hoạt sẽ tạo nền tảng vững chắc cho tăng trưởng dài hạn
Ngoài ra, các hãng tàu đầu tư sớm vào công nghệ số, tàu xanh, và mô hình vận hành linh hoạt sẽ có lợi thế cạnh tranh rõ rệt khi thị trường tái cân bằng.
Ngành vận tải biển toàn cầu đang ở giai đoạn chuyển giao quan trọng, với những áp lực ngắn hạn về giá cước và công suất, nhưng vẫn chứa đựng cơ hội dài hạn nhờ chuyển đổi số và xu hướng bền vững. Đối với các nhà đầu tư, việc theo dõi chặt chẽ diễn biến thị trường shipping không chỉ mang lại cái nhìn rõ ràng về ngành logistics, mà còn là chỉ báo quan trọng cho toàn bộ chuỗi cung ứng toàn cầu.