Chính phủ ban hành Nghị định mới thay đổi nguyên tắc, phương pháp xác định trị giá hải quan đối với hàng hóa xuất nhập khẩu. Doanh nghiệp cần cập nhật để đảm bảo tuân thủ và tối ưu chi phí logistics.
Ngày 1/7/2025, Chính phủ ban hành Nghị định số 167/2025/NĐ-CP, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 08/2015/NĐ-CP về thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát và kiểm soát hải quan. Nội dung trọng tâm của nghị định lần này là điều chỉnh nguyên tắc và phương pháp xác định trị giá hải quan đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu.
Điều chỉnh nguyên tắc xác định trị giá hải quan đối với hàng xuất khẩu
Theo Nghị định 167/2025/NĐ-CP, trị giá hải quan của hàng hóa xuất khẩu được xác định là giá bán tính đến cửa khẩu xuất, không bao gồm phí bảo hiểm và vận tải quốc tế. Trị giá này được xác định theo trình tự các phương pháp sau:
- Giá bán ghi trên hợp đồng hoặc hóa đơn thương mại, cộng với các chi phí liên quan nếu chưa tính vào giá.
- Giá bán hàng hóa xuất khẩu giống hệt hoặc tương tự trên cơ sở dữ liệu, sau khi quy đổi tại thời điểm gần nhất.
- Giá bán hàng hóa tương tự tại thị trường Việt Nam, quy đổi về giá tại cửa khẩu xuất.
- Giá do cơ quan hải quan thu thập, tổng hợp theo quy định.
Trị giá hải quan hàng nhập khẩu: 6 phương pháp xác định
Đối với hàng hóa nhập khẩu, trị giá hải quan là giá thực tế phải trả tính đến cửa khẩu nhập đầu tiên, xác định theo thứ tự 6 phương pháp:
- Phương pháp trị giá giao dịch.
- Phương pháp trị giá giao dịch của hàng hóa giống hệt.
- Phương pháp trị giá giao dịch của hàng hóa tương tự.
- Phương pháp trị giá khấu trừ.
- Phương pháp trị giá tính toán.
- Phương pháp suy luận.
Doanh nghiệp có thể đề xuất hoán đổi thứ tự giữa phương pháp khấu trừ và tính toán thông qua văn bản đề nghị gửi cơ quan hải quan.
Làm rõ quy trình kiểm tra, xác định trị giá khai báo
Nghị định 167/2025/NĐ-CP sửa đổi Điều 21 của Nghị định 08/2015/NĐ-CP, quy định cụ thể quy trình kiểm tra trị giá hải quan như sau:
- Việc kiểm tra dựa trên hồ sơ hải quan, chứng từ liên quan và thực tế hàng hóa.
- Nếu đủ cơ sở bác bỏ trị giá khai báo, hải quan yêu cầu người khai bổ sung trong vòng 5 ngày làm việc.
- Nếu có nghi vấn, hải quan sẽ tổ chức tham vấn để làm rõ, sau đó mới quyết định việc chấp nhận hay bác bỏ trị giá khai báo.
- Trường hợp không thuộc diện nghi vấn hoặc bác bỏ, trị giá khai báo sẽ được chấp nhận để thông quan.
Cập nhật quy định về tỷ giá tính thuế
Nghị định mới quy định rõ về tỷ giá ngoại tệ để tính trị giá hải quan. Cụ thể:
- Là tỷ giá mua vào theo hình thức chuyển khoản do Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam công bố vào cuối ngày thứ năm tuần trước.
- Nếu thứ năm là ngày nghỉ, áp dụng tỷ giá của ngày liền trước.
- Với ngoại tệ không được Vietcombank công bố, áp dụng tỷ giá chéo do Ngân hàng Nhà nước xác định.
Sửa đổi quy định về trị giá hải quan phục vụ mục đích thống kê
Nghị định cũng bổ sung Điều 22a về trị giá hải quan sử dụng cho mục đích thống kê xuất nhập khẩu. Trị giá này được xác định theo các nguyên tắc tại Điều 20, trừ một số trường hợp đặc biệt, bao gồm:
- Hàng hóa gia công nước ngoài: trị giá gồm nguyên vật liệu, phí gia công, chi phí liên quan.
- Hàng xuất khẩu là sản phẩm gia công: trị giá gồm toàn bộ chi phí tạo ra sản phẩm.
- Hàng hóa theo hợp đồng thuê tài chính: là trị giá toàn bộ hàng hóa, không tính dịch vụ đi kèm.
Điểm mới nổi bật: minh bạch, sát thực tế giao dịch
Theo đó, phương pháp xác định trị giá hải quan sẽ bám sát hơn với giá thực tế giao dịch, đồng thời đảm bảo tính minh bạch, dễ kiểm tra và phù hợp với chuẩn mực quốc tế. Một số điểm điều chỉnh đáng chú ý gồm:
- Thay đổi cơ sở tham chiếu giá trong trường hợp không có giá giao dịch;
- Làm rõ cách tính trị giá tính thuế trong các tình huống đặc biệt như hàng tặng, hàng nhập khẩu phi thương mại;
- Bổ sung công cụ kiểm tra rủi ro về giá nhằm ngăn ngừa gian lận thương mại và chuyển giá.
Tác động đến doanh nghiệp xuất nhập khẩu
Việc điều chỉnh cách tính trị giá hải quan sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí thuế, thời gian thông quan, cũng như chiến lược giá cả của doanh nghiệp khi tham gia xuất khẩu hoặc nhập khẩu hàng hóa. Do đó, các doanh nghiệp cần:
- Chủ động cập nhật các quy định mới;
- Rà soát hợp đồng thương mại và bộ chứng từ kèm theo;
- Tăng cường phối hợp với đại lý hải quan, chuyên gia thuế để xử lý các tình huống phát sinh.
Tối ưu chi phí logistics qua tuân thủ hải quan chính xác
Bên cạnh mục tiêu quản lý nhà nước, nghị định còn tạo cơ hội giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí logistics thông qua việc áp dụng đúng trị giá tính thuế, tránh các khoản phạt không đáng có do sai sót. Trong bối cảnh thị trường toàn cầu biến động, tuân thủ hải quan chặt chẽ chính là lợi thế giúp doanh nghiệp xuất khẩu, nhập khẩu nâng cao năng lực cạnh tranh.
Việc thay đổi cách tính trị giá hải quan là bước đi quan trọng, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và tạo môi trường thương mại minh bạch. Các doanh nghiệp cần nhanh chóng cập nhật, thích nghi với quy định mới để duy trì hoạt động xuất nhập khẩu ổn định, giảm rủi ro pháp lý và tăng hiệu quả kinh doanh.